Als ouder heb je de verantwoordelijkheid om je kind(eren) te leren om met geld om te gaan. Daar kan je niet vroeg genoeg mee beginnen, want daarmee leg je de basis voor financiële zelfredzaamheid. Peggy Corstens, CEO van Geldmaat, legt uit hoe contant geld daarbij kan helpen.
Waarom is het belangrijk om kinderen te leren omgaan met geld?
“Wat wij zien en wat onderzoek ook heeft aangetoond, is dat het belangrijk is om kinderen te leren om met geld om te gaan, zodat ze later financieel zelfstandig en zelfredzaam worden. Wil je ze goed afleveren, dan is het dus belangrijk om ze vroeg bewust te maken van geld. Hoe ga je slim met je geld om en met welke lastige situaties kun je te maken krijgen. Meer geld uitgeven dan je hebt, is door partijen als Klarna bijvoorbeeld makkelijker dan ooit. En je wil ook voorkomen dat jongeren gebruikt worden als geldezel of hun pinpas uitlenen aan mensen die er misbruik van kunnen maken. Dat zijn serieuze gevaren.”
Wanneer begin je met de financiële opvoeding?
“Je kunt beginnen als kinderen kunnen tellen, of wanneer ze zakgeld krijgen. Leer ze wat de waarde van geld is en dat ze moeten sparen als ze iets willen kopen. Dat begint onschuldig: door ze de muntjes in hun spaarpot te laten tellen. Contant geld is tastbaar: je ziet het en voelt het. Onderzoek heeft uitgewezen dat – en dat is voor het bewustzijn van kinderen heel goed – het psychologisch meer met je doet om een briefje van twintig uit te geven, dan het af te rekenen met een pinpas. Het is voelbaarder. Zeker briefjes zijn voor veel kinderen magisch. Het is dus goed om met contant geld te starten, dan kunnen ze daarna kennismaken met digitaal geld.”
Welke lessen over geld moeten kinderen leren?
“Dat dingen geld kosten en wat je niet hebt, kan je niet uitgeven. Ik zou jongeren ook alert willen maken op de gevaren van in-game aankopen, dat zijn aankopen in games die gedaan moeten worden om een spel leuker te maken of om verder te komen. De peer pressure onder jongeren om daarin mee te gaan is groot. Wat ook een kwalijke trend is, is dat middelbare scholieren via social media door criminelen worden benaderd om geld wit te wassen. Ze kunnen op een relatief makkelijke manier geld verdienen. Ze hoeven alleen maar even wat geld op hun bankrekening te laten zetten en dat vervolgens (laten) pinnen. Ze fungeren dan als geldezels. Het lijkt een makkelijke manier om geld te verdienen, maar het is wel crimineel en kan je een strafblad opleveren.”
Sophia: ‘Ik spaar mijn zakgeld zodat als ik iets heel graag hebben wil ik het zelf kan kopen’
Hoe leer je kinderen en jongeren met geld omgaan?
“Begin met het geven van - bij voorkeur contant - zakgeld, dat helpt in de bewustwording. En praat over dat zakgeld. Is er een spaardoel? En wat kan er gedaan worden als het zakgeld niet toereikend is? Mijn 9-jarige zoon is wafels gaan bakken en die in de straat gaan verkopen. Hij kreeg de smaak te pakken en wilde dat nog een keer doen. Oké, maar dan moest hij zelf de boodschappen doen. Dus is hij naar de supermarkt gegaan en heeft hij zelf inkopen gedaan. Het gaf hem spelenderwijs inzicht in de kosten en opbrengsten. Als kinderen wat ouder zijn, is het ook belangrijk om over digitaal geld te praten. Hoe hou je overzicht over je uitgaven? Hoe maak je digitale spaarpotjes? Wat betekent het om een bankpas te hebben en wat doe je als je die kwijtraakt? Sommige banken hebben apps voor kinderen waarin ze een spaardoel kunnen instellen en spelletjes en quizzen kunnen spelen om zo te leren omgaan met digitaal geld. Ondanks alle digitalisering zien we dat kinderen en jongeren toch ook regelmatig contant geld gebruiken. Eén op de vier betalingen door jongeren is met cash. Dat is meer dan gemiddeld. Eén van de redenen is het krappere budget van veel jongeren. Contant geld kan een heel handig leermiddel zijn om je uitgaven in de gaten te houden: je ziet duidelijker en direct hoeveel je nog over hebt en je geeft niet ongemerkt meer geld uit dan je eigenlijk van plan was. Dus die combinatie van contant geld en een digitale omgeving, helpt kinderen en jongeren om goed met geld om te gaan. Wat ook belangrijk is: maak afspraken over geld. Waar mag het geld aan uitgegeven worden? Mag er een ijsje gekocht worden op een mooie zomerdag of moet dat eerst overlegd worden? En geef je als ouder geld voor een cadeautje als er een vriendje of vriendinnetje jarig is of moet dat ook van het zakgeld worden aangeschaft? Dat zijn dingen die je het beste van tevoren met elkaar kunt afspreken.”
Spelenderwijs leren
Veel kinderen in groep 6, 7 en 8 en leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs hebben dit voorjaar een gastles over geldzaken gekregen. Dit jaarlijkse initiatief start met de Week van het Geld, waarmee de Nederlandse overheid kinderen wil voorbereiden op financiële zelfredzaamheid. Op de website weekvanhetgeld.nl vind je leuke en educatieve opdrachten waarmee je als ouder zelf samen met je kind spelenderwijs aan de slag kunt.