Dankzij het Rijksvaccinatieprogramma worden kinderen in Nederland al ruim een halve eeuw gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Dat is niet voor niks. Juist zij zijn vatbaar voor infectieziekten en lopen het grootste risico op ernstige complicaties of zelfs overlijden.
Met een vaccinatie bouwt het lichaam een afweer op tegen ziekmakende virussen en bacteriën. “De vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma beschermen tegen twaalf ernstige ziekten”, vertelt jeugdarts Caroline Schouten. “Als je daar niet tegen vaccineert, maken heel veel kinderen die ziektes door. De meesten worden niet ernstig ziek, maar een aantal kinderen wel. Met de vaccinaties bescherm je dus een aantal kinderen tegen een ernstige vorm van bijvoorbeeld kinkhoest, de mazelen en meningokokkenziekte, een bacterie die hersenvliesontsteking kan veroorzaken. En als je zelf gevaccineerd bent, kun je de ziekte meestal ook niet overdragen.”
Beschermen tegen ziektes
Voor sommige mensen voelt het overdreven, omdat sommige ziektes waar we tegen gevaccineerd worden, nauwelijks meer voorkomen. “Dat noemen we de vaccinatieparadox”, legt Schouten uit. “Als iedereen gevaccineerd wordt, komen bepaalde ziektes – zoals de mazelen – nauwelijks meer voor en lijkt het alsof het niet meer bestaat. Maar zodra we stoppen met vaccineren, steekt het onmiddellijk de kop weer op.” Ook zijn er vaccinaties voor zwangere vrouwen. Met die vaccinaties beschermen ze niet alleen zichzelf, maar ook hun kindje in de eerste drie maanden van hun leven. Zo is er de 22 wekenprik ter voorkoming van de kinkhoest. “Daarmee is de moeder maar ook de baby beschermd. Als de moeder deze vaccinatie neemt, hoeft het kindje vaak niet met twee maanden ingeënt te worden, maar hoeft dat pas bij drie maanden. Dat scheelt dus één prik.”
Verstikkende hoestbuien
Dat betekent dat het kindje in de meest kwetsbare periode van zijn of haar leven beschermd is tegen een ziekte die juist voor hem of haar ernstige gevolgen kan hebben. “Het immuunsysteem van baby’s en jonge kinderen werkt nog niet optimaal. Daardoor hebben ze een grotere kans om ernstig ziek te worden. De verstikkende hoestbuien die bij kinkhoest horen kunnen leiden tot een longontsteking of hersenschade en baby’s kunnen er zelfs aan overlijden.” Volgens de jeugdarts is de vaccinatie ontzettend belangrijk. “Je beschermt jezelf, je ongeboren baby en daarmee ook je omgeving. Het stopt bij jou als je het niet doorgeeft.”
Ook kunnen zwangere vrouwen met – en sinds kort ook zonder – een onderliggende aandoening een griepprik krijgen. De reden? “Zo’n 10.000 tot 15.000 kinderen krijgen jaarlijks de griep, daarvan belanden 200 tot 400 kinderen in het ziekenhuis, 10 tot 20 van hen komen vervolgens op de intensive care terecht”, legt arts en epidemioloog Nicoline van der Maas uit. “En jaarlijks krijgen 6.000 tot 12.000 zwangere vrouwen de griep, ongeveer 45 vrouwen daarvan komen in het ziekenhuis terecht en 1 tot 5 vrouwen moet vervolgens naar de ic. De kans dat je kindje of jij met griep in het ziekenhuis belandt, is niet supergroot, maar hij is er wel. Als je op deze manier een stukje bescherming kunt bieden, zonder dat daar nadelige gevolgen voor jou en je kind aan vastzitten, dan denk ik dat ik dat zou doen.”
‘Ook zijn er vaccinaties voor zwangere vrouwen. Daarmee beschermen ze niet alleen zichzelf, maar ook hun kindje in de eerste maanden van hun leven’
Twijfels en zorgen
Schouten merkt dat er steeds meer scepsis is als het gaat om vaccinaties. “Ik ga ervan uit dat ouders altijd het beste willen voor hun kind. Het is goed dat mensen, als ze twijfels of zorgen hebben, dit delen. Het liefst met mensen die er verstand van hebben, bijvoorbeeld jeugdartsen. Zij kunnen met ouders in gesprek gaan over hun vragen, zorgen of twijfels over vaccinaties. Iedereen mag vervolgens zelf beslissen of ze wel of niet voor de vaccinaties kiezen.”
Roxanne’s baby had kinkhoest: ‘Elodie was helemaal blauw aangelopen’
Roxanne Satter is dolgelukkig met haar pasgeboren dochter Elodie, maar die geluksgevoelens maken plaats voor zorgen als het meisje enorm begint te hoesten. Ze blijkt kinkhoest te hebben en belandt op de intensive care. Ze begon te hoesten”, vertelt Roxanne. “We dachten: dat is gewoon een verkoudheidje, maar een paar dagen later ging ik voor de zekerheid toch naar de huisarts. Er leek niks aan de hand te zijn en ik werd weer naar huis gestuurd. Toch bleef ze maar hoesten.” En het wordt alleen maar erger. “Op een gegeven moment werd ik wakker van een stikkend geluid. Elodie was helemaal blauw aangelopen.”
Het meisje wordt ter observatie opgenomen in het ziekenhuis, waar ze wordt getest op kinkhoest, het RS-virus en corona. “Haar situatie bleef verslechteren: ze stopte met drinken en kreeg sondevoeding. Toen ik een dag later zag dat haar hartslag vertraagde en haar saturatie laag was, heb ik op de noodknop gedrukt.” In de uren die volgen, heeft de baby zes heftige hoestbuien waarbij ze blauw aanloopt. De kinderarts besluit dat Elodie van Tiel overgebracht moet worden naar de intensive care in Nijmegen. “Binnen twintig minuten was de ambulance er.” Het meisje heeft kinkhoest. “Ze kreeg zuurstof en een infuus. Het was verschrikkelijk heftig. Mijn man en ik stonden doodsangsten uit.”
Ruim een week ligt ze op de intensive care, maar inmiddels is ze weer thuis en gaat het goed. “Al heeft ze nog wel hoestbuien.” Roxanne heeft spijt dat ze zich tijdens haar zwangerschap niet heeft laten vaccineren. “Bij mijn twee zoontjes was die prik er niet en toen is het ook goed gegaan, dus we zagen er de noodzaak niet van in. Maar we zouden iedereen aanraden om de vaccinatie te halen, gewoon voor de zekerheid, want dit wil je echt niet meemaken.”